Các nhà khoa học quốc tế bất ngờ tìm thấy một loài bọ biển siêu khổng lồ, hoàn toàn mới ở Việt Nam, nhưng không phải dưới đáy biển, mà trong nhà hàng hải sản

Trong một nghiên cứu mới đăng trên tạp chí Zookey, một nhóm các nhà khoa học quốc tế bao gồm Peter Ng đến từ Đại học Quốc gia Singapore, Conni Sidabalok đến từ Cơ quan Nghiên cứu và Đổi mới Quốc gia Indonesia và Nguyễn Thanh Sơn đến từ Đại học Quốc gia Hà Nội đã báo cáo một loài bọ biển siêu khổng lồ hoàn toàn mới được tìm thấy ở Việt Nam.

Bọ biển là những sinh vật nằm trong chi Giáp xác thuộc bộ Chân đều sống ở dưới đáy đại dương. Thông thường, những sinh vật này chỉ tồn tại ở vùng nước nông, ven bờ, với kích thước rất nhỏ.

Nhưng trong quá trình tiến hóa, một số loài bọ biển đã bò dần xuống vùng đáy biển sâu hơn. Trong quá trình di cư đó, chúng phát triển cơ thể tới kích thước siêu lớn để chịu đựng được áp lực nước.

Các loài bọ biển này được gọi là bọ biển khổng lồ và số lượng của chúng cực kỳ hiếm. Trên thế giới hiện chỉ có 9 loài bọ biển khổng lồ được tìm thấy. Bọ biển siêu khổng lồ thậm chí còn có kích thước lớn hơn, và các nhà khoa học cũng mới chỉ tìm thấy được 11 loài.

Loài bọ biển khổng lồ mới được báo cáo ở Việt Nam là loài thứ 12 trong danh sách.

Nhưng trái với tưởng tượng của bạn, các nhà khoa học không mất quá nhiều công sức để thuê tàu ngầm, lặn xuống đáy biển và tìm kiếm nó. Thay vào đó, họ đã thấy loài bọ biển siêu khổng lồ này ngay tại một nhà hàng hải sản ở Hà Nội, thủ đô của Việt Nam, và không hề giáp biển.

Loài bọ biển siêu khổng lồ hoàn toàn mới

Tiến sĩ Lanna Cheng, một giáo sư danh dự về sinh học biển tại Đại học California, San Diego cho biết hầu hết các loài bọ biển được phát hiện trên thế giới đều có kích thước cực kỳ nhỏ. Chúng dài không quá 1 icnh, tương đương 2,5 cm, và có cân nặng không đáng kể.

Nhưng mẫu vật bọ biển siêu khổng lồ mới được tìm thấy ở chợ hải sản ở Việt Nam dài tới 32,5 cm và nặng hơn 1 kg. Sự chênh lệch về kích thước này khiến việc phát hiện ra một mẫu vật khổng lồ như vậy khiến cộng đồng khoa học đặc biệt chú ý.

Vì vậy, ngay sau khi thu thập được mẫu vật này, tiến sĩ Nguyễn Thanh Sơn, đến từ Khoa Sinh học, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc Gia Hà Nội đã tiến hành xác minh nguồn gốc của nó.

Anh phát hiện ra con bọ biển đã được mua từ các ngư dân ở Quy Nhơn. Quá trình điều tra tiếp tục cho thấy các ngư dân đã bắt được loài bọ biển khi kéo lưới ở vùng Biển Đông, cách bờ biển Nam Trung Bộ khoảng 50 hải lý và ở phía tây quần đảo Trường Sa, Việt Nam.

Tiến sĩ Sơn sau đó đã liên hệ với các ngư dân, và tiếp tục thu thập thêm được một số mẫu vật của loài bọ biển siêu khổng lồ này. Anh đã gửi nó tới cho các đồng nghiệp của mình ở Indonesia và Singapore để cùng nghiên cứu.

Bộ ba nhà khoa học đã đối chiếu đặc điểm giải phẫu của loài bọ biển siêu khổng lồ này với toàn bộ các loài khác đã được các nhà khoa học trên toàn thế giới báo cáo để xác nhận đây là một loài hoàn toàn mới.

Và họ đã có vinh dự đặt tên cho nó là...

Bathynomus vaderi

Trong đó, Bathynomus là tên của chi Bọ biển, còn vaderi được lấy cảm hứng từ nhân vật phản diện nổi tiếng Darth Vader trong bộ phim "Star Wars". Các nhà khoa học cho biết họ nảy ra ý tưởng này vì cơ thể của loài bọ biển siêu khổng lồ mới có nét giống với chiếc mũ bảo hiểm mà Darth Vader hay đội.

Giống với các loài thuộc chi Bọ biển khác B. vaderi có cơ thể được bảo vệ bằng một lớp xương cứng. Thò ra khỏi đó là 7 cặp chân giúp nó di chuyển, một chiếc đầu khiêm tốn với hai cặp râu một nhỏ và một lớn ở phía trên.

Thế nhưng, giải phẫu B. vaderi đã cho thấy một số yếu tố trong cấu trúc cơ thể nó rất khác so với các mẫu bọ biển khác được tìm thấy ở Biển Đông, Việt Nam và trên toàn thế giới. Ví dụ như chân sau của loài bọ biển này hẹp lại ở cuối và cong nhẹ về phía sau.

Cần phải nói rằng trên toàn thế giới mới chỉ có 11 loài bọ biển siêu khổng lồ được biết đến. B. vaderi bây giờ đã trở thành loài thứ 12 và cũng là loài thứ 2 được tìm thấy ở Biển Đông. Trước đó vào năm 2017, các nhà khoa học đã tìm thấy một loài bọ biển siêu khổng lồ ở vùng biển Việt Nam và họ đặt tên nó là Bathynomus jamesi.

Nhóm nghiên cứu đã so sánh loài bọ biển B. vaderi mới với các mẫu vật B. jamesi được lưu trữ tại các cơ sở hải dương học ở Việt Nam để xác nhận đây là hai loài hoàn toàn khác nhau. Ngoài ra, xét nghiệm DNA của hai loài bọ biển này cũng khẳng định chúng thuộc về những loài riêng biệt.

Món ngon đặc sản

Việc loài bọ biển khổng lồ mới được tìm thấy ngay tại một nhà hàng hải sản ở Hà Nội cho thấy hoạt động đánh bắt và tiêu thụ loài sinh vật biển này đang diễn ra rất sôi động.

Tại Việt Nam, bọ biển những năm gần đây nổi lên như một món ngon đặc sản, bổ dưỡng và được so sánh với cả tôm hùm.

Vào năm 2017, khi loài bọ biển B. jamesi được phát hiện tại Biển Đông và chính thức được báo cáo trên các tạp chí khoa học thế giới, nó đã gây ra một cơn sốt đẩy giá bọ biển lên tới hơn 2 triệu Đồng/kg.

Người Việt chế biến bọ biển thành các món ăn như cách họ chế biến tôm hùm. Thịt bọ biển sau khi chế biến có màu trắng đục, ăn béo nhưng không ngậy mà thơm ngọt tự nhiên.

Trong những năm gần đây, bọ biển được tìm thấy nhiều hơn đã khiến giá của loài sinh vật này giảm xuống còn khoảng 1 triệu Đồng/kg. Nó có thể được phục vụ tại các nhà hàng hải sản ở Đà Nẵng, Quy Nhơn hoặc các thành phố lớn khác như Hà Nội.

Các nhà nghiên cứu cho biết bọ biển được bán trong các nhà hàng hầu hết thuộc về giống B. jamesi đã được báo cáo trước đây. Bọ biển B. vaderi mới thì hiếm thấy hơn, có thể do loài này có kích thước nhỏ hơn nên kém được ưa chuộng.

Mặc dù vậy, với việc phát hiện ra B. vaderi, các nhà khoa học như Sidabalok và Cheng hiện rất lo ngại chúng có thể tạo ra một làn sóng tiêu thụ mới giống như đối với B. jamesi vào năm 2017.

Điều đáng nói là các loài bọ biển có tốc độ sinh sản rất chậm. Chúng thường đẻ một số lượng nhỏ trứng, chỉ vài trăm quả và một tỷ lệ lớn trứng sẽ không sống được đến tuổi trưởng thành, Sidabalok cho biết.

Tốc độ sinh sản chậm này khiến bọ biển rất dễ bị đánh bắt quá mức. Điều đó cũng khiến giáo sư Cheng lo ngại: “ Những sinh vật này không lớn nhanh cho lắm. Nên nếu chúng trở thành một món đặc sản lạ lẫm và được săn đón, người ta có thể sẽ ăn chúng đến mức tuyệt chủng”.