Một năm tôi dùng iPhone 16: Máy chính nhỏ gọn thực dụng đúng nghĩa, nhưng cũng có "cái giá" phải trả

Tôi chuyển từ iPhone 16 Pro Max xuống iPhone 16 vì cần một "máy chính" gọn nhẹ để nhắn tin, mail, check bank, nghe gọi. Máy được dùng từ ngày mở bán tại Việt Nam, không dán cường lực, chỉ đeo ốp nhựa mỏng. Một năm qua tôi làm rơi máy khá nhiều nhưng khung gần như nguyên vẹn nhờ ốp, chỉ tróc sơn nhẹ quanh nút Camera Control. Viền nhôm xước lặt vặt là điều phải chấp nhận với kiểu dùng trần. Màn hình có vài vết xước nhỏ lớn đan xen nhưng không ảnh hưởng hiển thị. Pin còn 91% sau 306 chu kỳ sạc, dùng 2 SIM (1 nano, 1 eSIM). Khi rảnh tôi chơi Liên Quân, trung bình sạc 1 lần mỗi ngày vì nhu cầu nặng đã dồn sang máy phụ Honor Magic V3.

Giá trị "ăn vào thói quen" sau 1 năm

Điểm khiến tôi không muốn rời iPhone 16 là sự gọn gàng. 170 g cho cảm giác cầm, bấm, bỏ túi và nghe gọi rất "vừa tay", thứ mà bản Pro Max không thể cho dù cấu hình nhìn sướng mắt hơn. Màn hình Super Retina XDR của iPhone 16 vẫn sáng, dễ đọc ngoài trời, tái tạo màu trung thực. Con số Apple công bố là 1000 nits thường, 1600 nits HDR và 2000 nits ngoài trời, đủ để tôi nhìn rõ nội dung khi di chuyển ngoài đường hoặc tác nghiệp nhanh.

Hiệu năng A18 không phải cú nhảy vọt kiểu "wow", nhưng bền bỉ đúng chất iOS. Với vai trò máy chính cho tác vụ liên lạc, thanh toán, quản lý công việc, iPhone 16 gần như không đuối. Về pin, thói quen dùng song song máy gập giúp tôi duy trì nhịp "mỗi ngày sạc một lần" khá ổn. Đặt trong bối cảnh kiểm thử chuẩn của Tom's Guide, iPhone 16 đạt 13 giờ 19 phút ở bài duyệt web 5G, tăng khoảng 20% so với iPhone 15... tức là không dẫn đầu nhưng đủ an tâm cho người dùng phổ thông.

Camera là mảng "an toàn mà ổn định". Ảnh người, ảnh phong cảnh gần - trung, quay video chống rung tốt... là những gì tôi trông đợi và iPhone 16 đáp ứng đúng mức. DXOMARK ghi nhận phơi sáng, tông da và ổn định video là điểm mạnh; tuy nhiên giới hạn của zoom do không có ống tele là nhược điểm rõ ràng. Macro tự động chuyển sang camera siêu rộng giúp chụp cận vật thể tiện hơn, nhưng không thay thế được tele khi cần tiêu cự dài.

Những thay đổi phần cứng mới như Action Button và Camera Control về lý thuyết mở ra luồng thao tác nhanh. Sau 1 năm, thứ mà tôi vẫn chưa quen là luôn bấm nhầm nút tăng âm lượng thành nút Action Button, hay mỗi khi chụp màn hình bằng phím Nguồn + Volume up, tôi luôn bấm nhầm thành Nguồn + Action Button. Nút này về cơ bản tôi vẫn để giữ để chuyển chế độ âm lượng mà thôi, không set thêm tác vụ nào khác vì thấy không tiện.

Riêng Camera Control, tôi thậm chí còn không dùng vì thao tác hai nấc chưa thật "thuận tay", dễ chạm lệch trong bối cảnh thực chiến. Tài liệu chính thức của Apple xác nhận Camera Control là phần cứng tiêu chuẩn trên iPhone 16, cho phép chỉnh nhanh phơi sáng, độ sâu, zoom... và iOS 26 đã bổ sung tùy chọn đơn giản hóa để bớt "khó ở" với người không cần nhiều tinh chỉnh. Nhưng cái kết vẫn khiến tôi phải "bỏ xó" nút này vì thao tác không thân thiện, kể cả khi ấn nút này để chụp ảnh, tôi phải dùng 1 lực mạnh hơn nhiều so với thao tác chạm cảm ứng trên màn hình, dễ dẫn tới ảnh bị rung lắc.

Về sạc, chuẩn USB-C, MagSafe và Qi2 khiến hệ sinh thái phụ kiện phong phú. Lưu ý chi tiết kỹ thuật: theo Apple, iPhone 16 và 16 Pro đạt đỉnh 22,5W với MagSafe, trong khi 16 Plus và 16 Pro Max lên 25W; Qi2 cũng đang mở rộng ngưỡng 25W trên đời mới và phụ kiện đời mới. Nếu bạn quan tâm sạc không dây nhanh, bản 6,1 inch không phải mẫu "đỉnh" trong dòng 16.

Những giới hạn không thể né và vì sao iPhone 17 "đụng" đúng chỗ đau

Thứ tôi thấy rõ nhất mỗi khi đổi tay giữa iPhone 16 và hệ máy 120Hz (Android, MacBook Pro, iPad Pro) là độ mượt. 60Hz không làm iPhone 16 chậm đi, nhưng biến mọi tương tác cuộn, chuyển cảnh thành trải nghiệm "kém sướng tay" khi đã quen 120Hz. Đây không phải tranh cãi cảm tính... bởi chính cộng đồng reviewer quốc tế nhiều lần chỉ ra 60Hz là bất lợi cố hữu của bản thường. Và năm nay, Apple đưa ProMotion 120Hz xuống iPhone 17 bản cơ bản, nghĩa là "chỗ đau" nhiều năm đã được xử lý thẳng tay. Nếu bạn nhạy cảm với độ mượt, khác biệt là tức thời.

Điểm trừ lớn thứ hai là khả năng chụp xa. Nhiều khoảnh khắc đời sống như trăng máu hôm vừa rồi, đu concert hay đi sự kiện... iPhone 16 gần như "chịu hẳn" vì crop 2x không đủ chi tiết, 5x càng vỡ. Đánh giá của DXOMARK cũng đã chỉ ra giới hạn zoom tầm trung và xa của iPhone 16 do thiếu ống kính tele. Năm nay, iPhone 17 vẫn là hệ thống "Dual Fusion" 48MP + siêu rộng, tức là không thêm ống kính tele. Nếu tele là ưu tiên, lựa chọn hợp lý sẽ là iPhone 17 Pro/Pro Max hoặc chuyển hẳn sang smartphone có 3x trở lên.

Nhiệt độ là điều tôi muốn Apple tinh chỉnh mạnh hơn. Có ngày chỉ lướt Facebook bằng 4G máy cũng ấm nhanh, kéo theo hiệu năng không còn "bay" như đầu ngày. Đây là câu chuyện tối ưu radio và nền nhiệt khung nhôm. Dù iOS 26 mang lại vài thay đổi giao diện và tinh chỉnh, cảm giác "hơi lag lag" vẫn xuất hiện lác đác.

Để đặt iPhone 16 đúng vị trí, cần nhìn sang đối thủ cùng cỡ. Galaxy S25 6,2 inch có 120Hz và tele 3x, pin nhỉnh hơn iPhone 16 đôi chút. Pixel 9 (mới nhất là Pixel 10) cũng 120Hz, test cùng hệ quy chiếu đạt 13 giờ 18 phút, đi kèm thế mạnh xử lý ảnh tính toán. iPhone 16 vì thế giữ lợi thế độ ổn định tổng thể, màu da đẹp, video tin cậy... nhưng lép vế về mượt và tầm tiêu cự.

Năm nay có nên lên đời iPhone 17?

Nếu bạn giống tôi, đã "dị ứng" với 60Hz vì sống trong hệ sinh thái 120Hz, iPhone 17 là bản nâng cấp "đáng tiền" nhất trong nhiều năm với ProMotion đưa xuống dòng thường, thêm cải thiện về thời lượng phát video và hệ sạc Qi2 25W phổ cập phụ kiện hơn. Nhưng nếu nhu cầu của bạn là chụp xa, iPhone 17 bản thường vẫn không có tele... lúc này 17 Pro/Pro Max mới là "chân ái".

Ngược lại, nếu iPhone 16 hiện tại vẫn đáp ứng tốt các tác vụ cốt lõi, pin của bạn còn khỏe như mức 91% và bạn chấp nhận "sống chung" với 60Hz, tôi cho rằng chưa cần nâng cấp ngay. iPhone 16 vẫn là một chiếc máy chính nhỏ gọn, ổn định, thực dụng, miễn là bạn chấp nhận rõ những mặt hạn chế của nó.

iPhone 17 chính hãng hiện có giá niêm yết khởi điểm từ 25,99 triệu đồng tại Việt Nam (đắt hơn so với iPhone 16 do bộ nhớ tiêu chuẩn nâng lên 256GB, bỏ bản 128GB). iPhone Air có giá 31,99 triệu đồng và iPhone 17 Pro/Pro Max có giá 34,99 và 37,99 triệu đồng tương ứng.